David Hume – İnsan Zihni Üzerine Bir Araştırma
Kendime Koçluk ™ Kütüphanesi / 072:
David Hume – İnsan Zihni Üzerine Bir Araştırma – MEB 1986 – s70/71
David Hume
Hiçbir şey insan hayal gücü kadar hür değildir; şöyle ki bu hayal gücü, her ne kadar iç ve dış duyularımızın temin ettikleri asli fikir haznesini aşamazsa da, bunları -yapıntı (kurgu) ve hayal etmenin bütün çeşitlerine göre karıştırmak, ayırmak, ve bölmek gibi sınırsız bir kudrete maliktir.
Fazla olarak, realite ve hakikatin bütün görüşünü haiz olmak şartiyle, bütün bir olaylar gidişini var farz edebilir; bunlara, belirli birer zaman ve yer ayırmakla, bu olayları mevcut sayabilir ve bunları, en büyük bir güvenle, herhangi bir tarihi olguya mahsus olan tafsilâtı gözünün önünde canlandırabilir.
Şu halde acaba bu kabil bir yapıntı ile inanın’ arasındaki fark, neden ibarettir? Bu fark, sadece rıza ve onayımızı çağıran, fakat her bilinen yapıntı alanında eksik bulunan bu gibi bir anlayışa bağlı olan herhangi belirli bir fikirde değildir. Zira zihin, fikirlerin hepsi üzerine bir otoriteye sahip olduğundan, bu belirli fikri herhangi bir yapıntıya bağlayabilir, ve neticede, keyfinin istediği herhangi bir şeye inanabilirdi; halbuki bu hal ve durum, her günkü tecrübemize aykırı olan bir şeydir. Biz, kendi tasarlamamızda, bir adamın başıyla bir atin gövdesini birleştirebiliriz, fakat bu çeşit bir mahlûkun herhangi bir zamanda sahiden mevcut olmuş olduğuna inanmak, elimizden gelmez.
Şu halde, yapıntı ile inan arasındaki fark, birinciye değil de, İkinciye bağlı olan ve ne iradeye tâbi bulunan, ne de keyif ve arzuya göre yöneltilebilen bir duygu veya duyuştadır.
David Hume – İnsan Zihni Üzerine Bir Araştırma – MEB 1986 – s70/71